Consumentisme, een fenomeen wat overal aanwezig is in onze moderne samenleving, heeft diepe wortels die teruggaan tot ver voorbij de industriële revolutie. Het begrijpen van de oorsprong en evolutie ervan werpt een licht op de manier waarop onze maatschappij is gevormd en veranderd door de eeuwen heen.
In een tijd waarin de consumentengewoonten en -patronen zo belangrijk zijn, is het verleidelijk om het begin van het consumentisme te koppelen met de opkomst van de industriële revolutie. Echter, recent onderzoek suggereert dat de oorsprong van het moderne consumentisme dieper ligt. De opkomst van de moderne consumptiemaatschappij begon al voor de industriële revolutie. Het vaststellen van het exacte beginpunt blijf moeilijk, omdat het afhangt van de definitie die wordt gebruikt. Om deze uitdaging aan te gaan, stellen we voor om een nieuwe benadering te hanteren, waarbij de focus minder ligt op de oorsprong en meer op twee benaderingen: de vroegmoderne en de industriële benadering. De vroegmoderne fase, die plaatsvond in de zeventiende en achttiende eeuw, wordt gekenmerkt door de opkomst van winkels, kredietarrangementen en een toename van advertenties. Deze periode zag ook een groeiende interesse in mode en de verandering naar meer individueel gericht gedrag. De opkomst van dit vroegmoderne consumentisme werd aangewakkerd (aangemoedigd, gemotiveerd of geïnspireerd) door factoren als groeiende wereldhandel, toenemende welvaart en veranderingen in sociale hiërarchieën.
Edward Bernays, die ook wel de vader van propaganda wordt genoemd, werd geboren in 1891 in New York. Hij richtte een persagentschap op en werkte samen met grote Amerikaanse bedrijven. Hij gebruikte psychologie om de massa te manipuleren en hun verlangens te sturen. Een voorbeeld hiervan is de verkoop van sigaretten in de Verenigde Staten. Hij kreeg de opdracht van George W. Hill om ervoor te zorgen dat meer vrouwen op straat gingen roken, met als doel de omzet met 100% te verhogen. Destijds rookten vrouwen alleen binnenshuis en niet in het openbaar. Edward Bernays raadpleegde de psychiater A.A. Brill met de vraag: "Wat is de psychologische basis voor de wens van een vrouw om te roken?" Roken werd geassocieerd met mannen, en in die tijd kwam het feminisme op. Bernays introduceerde dit idee bij de feministen van die tijd om in het openbaar te roken. Het doel van deze campagne was om aandacht te krijgen in de nationale kranten, en uiteindelijk slaagde hij hierin. Zijn vorm van adverteren wordt tot op de dag van vandaag door grote bedrijven gebruikt om ons onbewust aan te moedigen om iets aan te schaffen.
De tweede fase, die plaatsvond in de late negentiende en vroege twintigste eeuw, werd gekenmerkt door een nog grotere variatie aan goederen en de opkomst van warenhuizen. Deze periode zag ook een verschuiving in de manier waarop producten werden gepresenteerd en geadverteerd, evenals een groeiende erkenning van kinderen als zelfstandige consumenten.
Maar, na deze beschrijvingen blijven er nog steeds vele vragen onbeantwoord en blijft het periodiseren van het consumentisme een uitdaging. Er zijn grote verschillen tussen gebieden, groepen en klassen, zowel qua tijd als qua vorm. Bovendien blijft de reactie op consumentisme verschillen en veranderen, wat het geheel tot een moeilijk fenomeen maakt.
bronnen
Literatuurlijst
Edward Bernays: de godfather van de PR. (2020, 14 augustus). toniebroekhuijsen.nl. https://www.toniebroekhuijsen.nl/post/edward-bernays-de-godfather-van-de-pr
Edward Bernays: the original influencer. (z.d.). History Today. https://www.historytoday.com/miscellanies/original-influencer
Fine, B., & Leopold, E. (1990). Consumerism and the industrial revolution∗. Social History, 15(2), 151–179. https://doi.org/10.1080/03071029008567764 Netherlands- Circularity Gap Reporting Initiative. (z.d.). https://www.circularity-gap.world/netherlands Review: [Untitled] on JSTOR. (z.d.). www.jstor.org. https://www.jstor.org/stable/3104735
Stearns, P. N. (1997). Stages of Consumerism: Recent Work on the Issues of Periodization. The Journal Of Modern History/The Journal Of Modern History, 69(1), 102–117. https://doi.org/10.1086/245442